Prace elektryczne na statkach

Energii elektrycznej potrzebuje każdy okręt pływający, jednak będące na morzu statki nie mogą w dowolnym momencie podpiąć się do sieci. Systemy elektroenergetyczne w sieci okrętowej znacząco różnią się od tych w sieci lądowej. Energia obecna na statkach wodnych pobierana jest z baterii. Dla sprawnego działania okrętu bardzo ważna jest wysoka jakość energii elektrycznej i sprawne zarządzanie energią. Przez te czynniki prace elektryczne na statkach wiążą się z dużą odpowiedzialnością i do ich przeprowadzenia potrzeba certyfikowanych fachowców.

Elektryk okrętowy

Elektryk okrętowy bądź elektroautomatyk to ważne stanowisko oficera przynależącego do działu maszynowego na okręcie i podlegającego bezpośrednio Chief Mechanikowi. Osobę podejmującą się tej odpowiedzialnej funkcji powinny cechować wysokie kwalifikacje, które potwierdza stosowny dyplom wydany przez urząd morski.

Elektroautomatyk powinien posiadać świadectwo ratownika, świadectwo pierwszej pomocy medycznej oraz ochrony przeciwpożarowej wyższego stopnia. Dobrze widzianą pozycją w CV osoby ubiegającej się o to stanowisko jest również dyplom ukończenia kierunku elektromechanika na wyższej uczelni morskiej i co najmniej 12-miesięczna praktyka pływania w dziale maszynowym – osoby, które nie ukończyły tego typu studiów powinny ukończyć specjalny kurs w ośrodku szkoleniowym i przejść egzamin. Stanowisko elektryka okrętowego jest również dostępne dla osób, które ukończyły wyższą uczelnię o kierunku telekomunikacyjnym, elektrycznym lub elektronicznym jeśli posiadają one co najmniej 18-miesięczną praktykę pływania w dziale maszynowym. Osoby nieposiadające wykształcenia wyższego powinny posiadać świadectwo ukończenia szkoły średniej o kierunku elektronicznym lub elektrycznym i zaświadczenie o odbyciu 24-miesięcznej praktyki na statku w dziale maszynowym. Posiadanie dyplomu oficera elektroautomatyka okrętowego automatycznie daje uprawnienia do wykonywania pracy oficera elektryka na wszystkich jednostkach pływających.

Jakie są obowiązki elektryka okrętowego?

Przede wszystkim elektryk okrętowy ma za zadanie opiekować się sieciami elektrycznymi na statku. Do obowiązków osoby na tym stanowisku należy również prowadzenie napraw urządzeń elektrycznych w ramach przysługujących jej uprawnień. Kolejnym odpowiedzialnym zadaniem stojącym przez elektrykiem na statku jest prowadzenie inwentarza części elektrycznych, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania statku. Elektrycy okrętowi posiadający odpowiednie wykształcenie i kwalifikacje mogą być również wykorzystywani do trzymania pieczy nad systemem informatycznym danej jednostki pływającej.

Energia elektryczna na statkach

Każdy statek powinien posiadać podstawowe źródło energii elektrycznej o takiej mocy by wystarczyła ona do zasilenia wszystkich niezbędnych urządzeń elektrycznych. W skład takiego podstawowego źródła mogą wchodzić:

• prądnica z własnym niezaleźnym napędem
• prądnica wałowa
• bateria akumulatorów

Instalacje elektryczne na statkach rozróżnia się na:

• elektrownie okrętowe
• elektroenergetyczne systemy okrętowe
• elektryczne napędy główne
• elektryczne napędy urządzeń okrętowych

Jednostki pływające, które posiadają napędy konwencjonalne wyposażone są w silniki dwóch rodzajów – Diesla oraz silnik elektryczny. Diesel ma za zadanie napędzać prądnice, a dzięki temu powstaje możliwość ładowania akumulatorów. Energia wyprodukowana w ten sposób zasila urządzenia pokładowe oraz służy do napędzenia motorów elektrycznych. Stery strumieniowe oraz napędy są zasilane prądem stałym, który pozyskuje się z obwodów prądu zmiennego.

Na jednostkach nowego typu, niekorzystających z napędów konwencjonalnych istnieje również możliwość zastosowania tylko jednego obwodu z prądem stałym. Obwód taki część energii pobiera z paneli słonecznych, a część z ogniw paliwowych. Jest to coraz częściej stosowane rozwiązanie na jachtach i statkach pomocniczych.

Instalacje elektryczne na okrętach

Instalacje elektryczne na statkach składają z różnych obwodów – dla napięć prądu przemiennego (do napięć 500V i 1000V), do napięć sięgających powyżej 1000V oraz jedno- i dwuprzewodowe do prądu stałego. Okręty posiadające tylko jedną rozdzielnice muszą dzielić jej szyny zbiorcze na oddzielne sekcje. W przypadku kiedy rozdzielnic na statku jest więcej musi istnieć możliwość wymiany energii między nimi. Rozdzielnica główna powinna posiadać oddzielne obwody zasilające napęd elektryczny i osobne napędy tych mechanizmów, które odpowiadają za pracę silnika głównego, pomp pożarniczych, pomp zęzowych, a także urządzeń kotwicznych. Tak samo oddzielne obwody powinny się pojawić w rozdzielnicach urządzeń nawigacyjnych, urządzeń sterowania,świateł nawigacyjnych, pulpitu sterowniczego, urządzeń sterowania, śrub nastawnych oraz urządzeń radiokomunikacyjnych.

Tylko urządzenia o szczególnej wadze mogą korzystać z dwóch obwodów przy czym jeden z nich jest w takim przypadku awaryjny. Obwód końcowy (z prądem znamionowym powyżej 16A) może być zasilany tylko przez jeden odbiornik. Dopuszczalne są napięcia:

• 1000V (stacjonarne odbiorniki siłowe)
• 500V (przenośne odbiorniki siłowe)
• 230V (łączność, sygnalizacja, oświetlenie, gniazda wtyczkowe)
• 50V (gniazda wtyczkowe znajdujące się w miejscach, które są narażone na zamoczenie)

Sprawne działanie wszystkich tych systemów odgrywa kluczową rolę w działaniu jednostki pływającej. Odpowiednie przeprowadzenie prac elektrycznych na statku oraz właściwa opieka wykwalifikowanego elektryka pokładowego w trakcie użytkowania okrętu mają znaczenie priorytetowe.