Prace spawalnicze na statkach

 

Praca spawacza okrętowego to odpowiedzialne zajęcie. Jakość prac spawalniczych przy spawaniu kadłuba i sekcji kadłubowych ma ogromny wpływ na poziom bezpieczeństwa statku, jego zdatność do eksploatowania i zdolność do przejścia odpowiednich prób. Praca spawacza nie należy również do najprostszych gdyż spawacz narażony jest na działanie przeróżnych szkodliwych substancji. Te wszystkie niedogodności oraz ciążący garb odpowiedzialności w pewnym zakresie powinna wynagradzać wysokość zarobków, które w tym zawodzie są wcale niemałe.

 

Kwalifikacje spawaczy okrętowych

 

Spawacze chcący pracować przy budowie lub remontach jednostek pływających powinni posiadać aktualne uprawnienia Polskiego Rejestru Statków nadane im zgodnie z zasadami egzaminowania spawaczy tego typu. Polski Rejestr Statków może również zaakceptować uprawnienia nadane spawaczom przez takie instytucje jak:

• EN
• ISO
• AWS
• inne

Muszą być one jednak uprzednio przedstawione Polskiemu Rejestrowi Statków do ocenienia. Przedsiębiorstwo, które podejmuje się przy jednostkach budujących prac, które wymagają zaangażowania spawaczy powinno posiadać przepisy dotyczące uznawania spawaczy i być w stanie okazać ważne świadectwa egzaminu spawacza gdy zajdzie taka potrzeba.

 

Połączenia spawane na statkach

 

Brzegi po przygotowaniu do spawania powinny być sprawdzone (wymiary i kształt rowka spawalniczego) w ramach procedury kwalifikacji pod kątem danej technologii spawania, zgodnie z obowiązującymi normami.

 

Przygotowanie brzegów do spawania to istotny element całego procesu spawania. Istnieją różnej rodzaje spoin różnicowane ze względu na ukosowanie (litery będące nazwami danych spoin nawiązują do ich kształtu) :

 

• Spoina ,,I” - jest złącze zupełnie pozbawione ukosowania
• Spoina ½ ,,Y” - jest to złącze w którym zastosowano ukosowanie jednostronne
• Spoina ,,K” - jest to złącze w którym zastosowano ukosowanie dwustronne
• Spoina ,,X” - można w niej stosować ukosowanie symetryczne bądź ukosowanie niesymetryczne
• Spoina ,,V” - spawanie jednostronne w którym powinna zostać użyta podkładka (stała lub technologiczna)
• Spoina ,,Y”
• Spoina pachwinowa ze złączę teowym (złączę teowe może być ukosowane jednostronnie z podkładką pozostającą lub bez)
• Spoina pachwinowa ze złączem kątowym
• Spoina ,,J”
• Spoina ,,2J”

Rodzaj spoin, czyli rodzaj zastosowanej technologii powinien odpowiadać temu rodzajowi, który został dobrany i sprawdzony podczas procesu kwalifikowania. Do spawania w razie potrzeby powinno się stosować podkładkę – po spawaniu należy ją usunąć, a następnie wyżłobkować grań i stworzyć podpoinę. Polski Rejestr Statku wyznacza rodzaje materiałów podkładek do spawania jednostronnego i dwustronnego – można jednak wykorzystać podkładkę przeznaczoną do spawania jednostronnego w procesie spawania dwustronnego jeśli się uprzednio zakomunikuje i uzgodni ten zamiar z Polskim Rejestrem Statków oraz należycie umotywuje go odpowiednią instrukcją technologiczną spawania.

 

Warunki pracy spawaczy

 

Praca spawacza nie należy do najprostszych – podczas spawania dochodzi do emisji różnych związków, które mogą być szkodliwe dla spawającego, istnieje ryzyko oparzeń, a do wykonania odpowiedniego spawu należy być dobrze przeszkolonym. To wszystko sprawia, że zapewnienie spawaczom dobrych warunków do wykonywania ich pracy powinno być jednym z priorytetowych zadań jakie stawiają przed sobą właściciele przedsiębiorstw.

 

Miejsce pracy spawacza powinno być zaprojektowane i wykonane zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi, przepisami bezpiecześńtwa, ochrony przeciwpożarowej oraz higieny pracy. Materiały z których wykonane jest miejsce pracy spawacza powinno być wysoko niepalne i tłumiące szkodliwe promieniowanie optyczne. Pomieszczenie w którym pracuje spawacz powinno być wyposażone w wentylację, która usuwałaby zanieczyszczenia mogące zagrozić zdrowiu pracowników. To najważniejsze elementy natomiast w dbałości o zdrowie pracownika jak i w trosce o prawidłowe wykonanie pracy powinno się zadbać o wygodę pracy spawaczy.

 

Spawanie kadłubów i sekcji kadłubowych

 

Do budowy kadłuba jednostki pływającej można stosować tylko materiały odpowiadające jakością i klasyfikacją odpowiednim normom. Bardzo ważny w tworzeniu kadłuba statku jest odpowiedni dobór stali – statki eksploatowane w rejonie żeglugi, a także statki eksploatowane w warunkach lodowych powinny posiadać kadłuby stworzone ze stali o zwykłej wytrzymałości. Jeżeli do budowy wykorzystuje się inną stal, na przykład o wyższej wytrzymałości to należy mieć pewność, że spełnia ona wszystkie obowiązujące normy.

 

Odpowiednio wykonane połączenia spawne kadłuba mają ogromny wpływ na to czy statek będzie bezpieczny w eksploatowaniu i czy będzie nadawał się do użytku.

 

W miejscach w których znajdują się lokalne wzmocnienia konstrukcji należy stosować blachy o zwiększonej grubości i unikać stosowania płyt nakładkowych. Zaleca się unikanie krzyżowania się spoin pod ostrym łukiem, nakładania się spoin oraz stosowania małych odstępów między spoinami. Przy łączeniu płyt należy stosować złącza doczołowe chyba, że Polski Rejestr Statków zgodzi się na stosowanie połączeń nakładkowych.

 

Spawanie nierdzewki

 

Wprawnemu spawaczowi okrętowemu spawanie stali nierdzewnych nie powinno przysporzyć większych problemów. Warunkiem dobrze wykonanej pracy jest dobranie odpowiednich spoiw oraz uwzględnienie ogólnych zasad osobliwości spawania tego rodzaju stali.

 

Ważne jest by do spawania stali nierdzewnej stosować tylko te urządzenia i narzędzie (również tarcze ścierne i szczoteczki druciane) , które zostały wykonane z myślą o takim właśnie przeznaczeniu. Stal nierdzewną należy również chronić przed materiałami, które mogą ją zanieczyścić np.:

 

• ołów
• cynk
• miedź
• stopy miedzi
• stal niestopowa i niskostopowa

 

Oczywiście tego rodzaju stal wykazuje pewne osobliwości. Podczas pracy mogą pojawić się sople, zażużlenia i inne zanieczyszczenia – należy je odpowiednio usunąć. Należy unikać stosowania twardych stempli. Ważne jest również stosowanie osłony grani spoiny przed utlenieniem (można użyć postaci chemicznej w postaci pasty).

To najważniejsze zasady spawania stali nierdzewnych natomiast powinny być one doskonale znane wszystkim doświadczonym spawaczom okrętowym oraz tym, którzy posiadają odpowiednie kwalifikacje do wykonywania tego zawodu.