Próby ciśnieniowe na statkach

Pod wieloma względami statki wodne przypominają budynki mieszkalne. Oczywiście ich docelową misją jest przewóz towarów i ludzi z miejsca na miejsce – są eksploatowane po to by wykonywały jak najlepiej daną czynność. Jednak przez to, że zaangażowani do pracy na jednostkach pływających załoganci będą spędzać na nich mnóstwo czasu, istnieje potrzeba stworzenia na statkach pomieszczeń, które będą pełnić podobne funkcje co pokoje w mieszkaniach. Istnienie takowych pomieszczeń wymaga stworzenia instalacji rurarskich i hydraulicznych bliźniaczych do tych, które znajdują się w prywatnych domostwach.

Skonstruowane sieci rurarskie będą zajmować się dostarczaniem do poszczególnych sektorów wody, paliwa oraz pary – odpowiednie ich wykonanie nie będzie gwarantować jedynie wygody marynarzom (choć jest ona ważna dla jakości wykonywanej przez nich pracy) ale będzie wpływać również na możliwość prawidłowej eksploatacji danej jednostki pływającej. Obecność takich instalacji na statku wymaga cyklicznych kontroli i profesjonalnej opieki nad nimi. Konstrukcje rurarskie wykonane są zazwyczaj ze stali, a jak wiadomo jest to tworzywo, które się zużywa. Poszczególne elementy (na przykład trójniki, zawory albo kolana) są skazane na to by po pewnym czasie zacząć korodować oraz tracić początkową szczelność. To wszystko prowadzi do spadku ciśnienia w instalacji i jest prostą drogą do powstawania wycieków.

Myśląc o remoncie elementów rurarskich należy zadbać o odpowiednią jakość kontroli, odnowienie poszczególnych części jeśli jest to możliwe oraz wymiana części, które zostały już całkowicie wyeksploatowane. Należy przeprowadzić odpowiednie próby ciśnieniowe, próby temperatur i przepływu płynów w wybranych miejscach.

Jakość pracy instalacji rurarskich na jednostkach pływających jest również objęta nałożonymi nań ramami jakościowymi przez Unię Europejską, np. Dyrektywą 2014/68/UE, która określa najwyższe dopuszczalne ciśnienie przekraczające 0,5 bara w urządzeniach ciśnieniowych i ich zespołach. Podczas remontu danych instalacji obligatoryjnie powinno się upewnić czy konstrukcje te spełniają wszystkie wymagane przez prawo europejskie normy. Zaopatrzenie się w odpowiednie części, które będą mogły być legalnie zamontowane na statku nie powinno być problemem, przynajmniej na terenie Unii Europejskiej, jako że według prawa wszystkie podmioty gospodarcze, które uczestniczą w łańcuchu dostaw i dystrybucji części związanych z instalacjami rurarskimi na jednostkach pływających powinny udostępniać jedynie właściwe urządzenia ciśnieniowe, zgodne z odpowiednimi dyrektywami unijnymi. Polski Rejestr Statków stworzył specjalny program mający na celu określenie zasad i trybu postępowania przy ocenianiu zgodności urządzeń ciśnieniowych z europejskimi nakazami.

Również prawo Rzeczypospolitej Polskiej (w odpowiedzi na normy unijne) określa wymagania dla urządzeń ciśnieniowych i zespołów urządzeń ciśnieniowych (rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 11 lipca 2016 roku). W polskich przepisach określono między innymi:

• wymagań dotyczące wytwarzania oraz projektowania urządzeń ciśnieniowych oraz ich zespołów, których najwyższe dopuszczalne ciśnienie przekracza 0,5 bara
• zakres wymaganej dokumentacji technicznej
• sposób oznakowania

Wymagania, które zostały przedstawione w rozporządzeniu dotyczą między innymi:

• obligatoryjnego umieszczania informacji na wprowadzanych do obrotu sprzętach ciśnieniowych
• zachowywania odpowiednich środków bezpieczeństwa
• zgodności wystawianych na wolnym rynku urządzeń ciśnieniowych z prawem

Przepisy te dotyczą takich urządzeń ciśnieniowych jak:

• rurociągów przeznaczonych do gazów, gazów rozpuszczonych pod ciśnieniem, gazów skroplonych oraz par
• rurociągów przeznaczonych do cieczy o ciśnieniu pary, które przekracza 0,5 bara w najwyższej dopuszczalnej temperaturze
• osprzętu ciśnieniowego, który jest przeznaczony do współdziałania ze sprzętem ciśnieniowym
• zbiorników cieczy i gazów

Zarówno podczas budowy statku jak i podczas remontu instalacji rurarskich należy przeprowadzić odpowiednie próby ciśnieniowe – jest to konieczne aby mieć pewność, że wszystkie elementy instalacji działają jak należy oraz aby określić czy ich działanie przebiega zgodnie z normami prawnymi. Próby powinny być przeprowadzane gdy wszystkie elementy są już kompletnie zmontowane i wyposażone w całą armaturę, którą docelowo mają posiadać oraz zanim zostaną w jakikolwiek sposób zabudowane, jeśli próba jest przeprowadzana jeszcze podczas budowy, lub po udostępnieniu uszczelnień i połączeń jeśli jest to remont. Badania powinno się przeprowadzać przy użyciu cieczy, które mają niski współczynnik ściśliwości i lepkości dynamicznej. Podczas prób można różnicować ciśnienia na:

• ciśnienie obliczeniowe – najwyższe ciśnienie jakie można uzyskać podczas eksploatacji
• ciśnienie próbne – najwyższe ciśnienie przy którym można prowadzić badania
• Pozostałe ciśnienia

Badania mogą przeprowadzać jedynie specjalnie wyszkoleniu ku temu pracownicy, znający zasady obowiązujące przy przeprowadzaniu prób ciśnieniowych. Wszystkie odstępstwa od prawidłowego działania, które zostały wskazane podczas badania należy koniecznie zlikwidować.

Prace ślusarskie na statkach

Pomimo tego, że duża część prac wykonywanych przy budowie statków uległa daleko posuniętej mechanizacji to istnieją roboty do których wciąż potrzebne jest zaangażowanie wprawnych ślusarzy. Istnieje wiele elementów, które potrzebują ręcznej obróbki materiałów, maszyn wymagających napraw i montażu.

Również przy tworzeniu instalacji rurarskich, przy tworzeniu instalacji balastowych - korzysta się na statkach z usług ślusarzy. Montaż konstrukcji stalowych (na przykład regałów, relingów, podłóg i schodów), sczepianie elementów konstrukcyjnych, prefabrykacja różnych elementów, trasowanie z użyciem rysików, liniałów, klamer, środkowników i wielu innych specjalistycznych narzędzi – to wszystko prace, którymi na okrętach zajmują się osoby z odpowiednimi kwalifikacjami ślusarskimi.

W budowę jednostek pływających angażuje się wielu fachowców wykonujących zadania bliźniacze do tych, które trzeba się podjąć przy budowie solidnego budynku mieszkalnego – z tą różnicą, że fachowcy okrętowi muszą posiadać dodatkowe szkolenia aby mogli swą pracę wykonywać bezpiecznie.